Al varend over de rivieren en kanalen is geen enkele modaliteit zich zo bewust van het milieu dan de binnenvaart. Gebruik makend van deze van nature aanwezige infrastructuur heeft vervoer over water de minste invloed op de leefomgeving. Daarnaast heeft de binnenvaart een natuurlijke en blijvende voorsprong op andere vervoersmodaliteiten vanwege haar lagere energieverbruik per tonkilometer. Dit zorgt voor een CO2 uitstoot die tot wel 3x lager is dan het wegvervoer. Toch moet ook de binnenvaart streven naar een verdere vermindering van het energieverbruik en de uitstoot. Want op het gebied van de luchtemissies stikstof (NOx) en fijnstof (PM10) is er nog veel verbetering mogelijk.

Hier een toelichting op CO2, NOx, PM10 (fijnstof) en SO2, die een rol spelen in de milieueffecten.

CO2

CO2 (kooldioxide) is het belangrijkste broeikasgas en ontstaat bij de verbranding van brandstof. De capaciteit van een vervoerswijze heeft een belangrijke invloed op deze uitstoot. Zeker op dit gebied is de binnenvaart in het voordeel ten opzichte van de andere modaliteiten. Door de grote volumes die de binnenvaart in een keer mee kan nemen, is het brandstofverbruik per tonkilometer relatief erg laag. Het aandeel van de binnenvaart in de gehele CO2-uitstoot van de transportsector in Nederland is slechts 5%, terwijl het binnenvaartaandeel in de Nederlandse vervoersprestatie 35% bedraagt. Vervoer per schip stoot zelf 3 tot 6 keer minder CO2 uit dan vervoer over de weg.

NOX

NOx (stikstofoxiden) deze emissie is verantwoordelijk voor onder meer verzuring, ozonvorming (smog) en voor het broeikaseffect. Door schepen uit te rusten met zogenaamde SCR-katalysatoren en roetfilters kan de uitstoot van NOx tot 90% worden gereduceerd.

PM10

PM10 is beter bekend als fijnstof. De hoogte van de uitstoot van fijnstof is mede afhankelijk van het zwavelgehalte in de brandstof. Vanaf 2011 maakt de gehele binnenvaart gebruik van een brandstof met een lager zwavelgehalte. De uitstoot van fijnstof nam hierdoor met 17% af. Nog meer van invloed op de uitstoot van fijnstof is het plaatsen van roetfilters. De uitstoot zal zelfs tot 98% teruggedrongen kunnen worden.

SO2

De hoogte van de uitstoot van SO2 (zwaveldioxide) is net als bij fijnstof afhankelijk van de hoeveelheid zwavel in de brandstof. Het zwavelgehalte in de brandstof van de binnenvaart lag altijd hoger dan bij het wegvervoer. De binnenvaart gebruikt echter vanaf 2011 net als het wegvervoer zwavelarme brandstof, waardoor de uitstoot van SO2 drastisch is afgenomen.

De binnenvaart in verhouding tot andere modaliteiten

De feitelijke uitstoot is altijd afhankelijk van de hoeveelheid, de afstand en de leeftijd van de motor in het voer- of vaartuig. Schepen en treinen zijn altijd energiezuiniger dan vrachtwagens, omdat ze meer lading per keer vervoeren. Per tonkilometer stoten schepen drie tot zes maal minder CO2 uit dan vrachtwagens. Hierdoor kan ook op de lange termijn voor deze duurzame modaliteiten een aanzienlijk voorsprong op het wegvervoer behouden blijven.

De gemiddelde levensduur van een schip en de motor is in de binnenvaart hoger dan die in het wegtransport. Dit heeft een lagere vervangingssnelheid van bedrijfsmiddelen (zoals de motor) tot gevolg. Een langere levensduur van de onderdelen is ook duurzaam.